Dereler

Rize Dereleri

Rize’nin akarsuları kısa boylu, yatay eğilimli fazla olan hızlı akışlı akarsulardır. Rize sınırları içinde uzunluğu 5 km’den fazla olan 23 akarsu vardır. Ancak bunlardan 16 tanesi doğrudan doğruya Karadeniz’e ulaşmakta olup geri kalanı ise bu 16 akarsudan birinin kolu durumundadır. Doğrudan doğruya Karadeniz’e ulaşan akarsuların en uzun olanları Çağlayan deresi (34.7km), Arılı Deresi (31.5 km), Fırtına Deresi (68.0 km), Hemşin Deresi (38,5 km), Sabuncular Deresi (46.0 km), Taşlı Dere (34.0 km), İyi Dere (78.4 km)’dir. Diğerlerinin boyları kısadır. Öyleki kol durumundaki bir çok akarsu bile bunların en uzunu olan Venek Deresinden (20.3 km) daha uzundur. Örneğin Fırtına Deresinin kolları olan Durak Deresi 33.0 km, Hala Deresi 32.5 km ve Taşlı Dere’nin kolu olan Balamya Çayı 22.6 km. uzunluğundadır.[1]

Rize’nin büyük akarsuları olarak belirttiğimiz 7 akarsudan en uzun olanı İyi dere (78.4 km) ama beslenme sahası en geniş olanı Fırtına Deresi’dir (1149.3 km). Havza genişliği yönünden ikinci sırayı İyi Dere (1047.4 km), uzunluk yönünden ikinci sırayı ise Fırtına Deresi (68km) alır.

Bu derelerin bazıları akarsu sporları (kano, rafting) için gerekli debi rejim miktarına sahiptir. Bu büyük akarsular dışında irili ufaklı birçok dere de bulunur. Kaçkar Dağları’nın Karadeniz’e bakan yamaçlarından çağlayan derelerin birleşiminden oluşan Fırtına Deresi, debisi yüksek, hızla akan bir deredir ve bu özelliği ile kentteki akarsuların en önemlisi ve bilinenidir. Diğeri ise kaynağını Ovit Yaylası’dan alan birçok derenin birleşmesiyle oluşan İyidere’dir ve debisi yüksek olan birkaç dereden biridir.[2]

Eldeki bulgulara göre; Merkez’de 5, Ardeşen’de 6, Çamlıhemşin’de 7, Çayeli’nde 7, Derepazarı’nda 1, Fındıklı’da 3, Güneysu’da 5, Hemşin’de 2, İkizdere’de 5, İyidere’de 1, Kalkandere’de 1, Pazar’da 4 dere sayıları belirtilmiştir. Rize’de toplamda 45 adet dere bulunmaktadır. Buna rağmen şu tespitler unutulmamalıdır;
1- Rize dereleri çeşitli çaylara ayrılarak geniş bir alana yayılmaktadır. Böylelikle sayıları da artmaktadır.
2- Rize dereleri bir çok yerleşim yerinden geçmektedir. Bu durumda ilçelere göre farklı isimler alabildiği gibi aynı dere ismi tekrar geçmektedir.[3]

Kaynak:
[1] T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Rize İl Tarım ve Orman Müdürlüğü
Web Sitesi https://rize.tarimorman.gov.tr/Menu/12/Cografi-Yapi
[2] T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Rize İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Web Sitesi https://rize.ktb.gov.tr/Eklenti/88134,rize-gezi-rehberipdf.pdf
[3] Görsel Sanatçı Özkan Ege
Web Sitesi www.ozkanege.com

 Rize Dereleri Listesi

Merkez Dereleri (5 adet)

Ardeşen Dereleri (6 adet)

Çamlıhemşin Dereleri (7 adet)

Çayeli Dereleri (7 adet)

Derepazarı Dereleri (1 adet)

Fındıklı Dereleri (3 adet)

Güneysu Dereleri (5 adet)

Hemşin Dereleri (2 adet)

İkizdere Dereleri (5 adet)

İyidere Dereleri (1 adet)

Kalkandere Dereleri (1 adet)

Pazar Dereleri (4 adet)